เจาะลึก 7 ขั้นตอนการพัฒนาแอปพลิเคชัน (SDLC) ที่ทุกโปรเจกต์ต้องมี

การพัฒนาแอปพลิเคชันเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและต้องการความเป็นระบบ เพื่อให้ได้ซอฟต์แวร์ที่มีคุณภาพและตรงตามความต้องการของผู้ใช้งาน บทความนี้ของ Till it’s done จึงจะพาคุณไปทำความรู้จัก SDLC และเจาะลึก 7 ขั้นตอนการพัฒนาแอปพลิเคชันคุณภาพสูง พร้อมคำแนะนำและคำถามที่พบได้บ่อย เพื่อให้เข้าใจและนำไปปรับใช้ได้อย่างเหมาะสม

ทำความรู้จัก SDLC หัวใจสำคัญในการพัฒนาแอปพลิเคชัน

SDLC (Software Development Life Cycle) คือ กระบวนการในการพัฒนาซอฟต์แวร์ที่เป็นระเบียบและมีขั้นตอนที่ชัดเจน ตั้งแต่การวางแผนจนถึงการบำรุงรักษา เพื่อให้ได้ซอฟต์แวร์ที่มีคุณภาพตรงตามความต้องการของผู้ใช้งาน กระบวนการนี้ช่วยให้การพัฒนาซอฟต์แวร์เป็นระบบ, มีประสิทธิภาพ, ลดความผิดพลาด และสามารถควบคุมงบประมาณและระยะเวลาในการดำเนินงานได้ดีขึ้น

ประโยชน์ของ SDLC

• ช่วยให้การพัฒนามีความเป็นระเบียบและควบคุมได้ดีขึ้น
• ลดความเสี่ยงและข้อผิดพลาดในกระบวนการพัฒนา
• ช่วยให้สามารถคาดการณ์งบประมาณและระยะเวลาที่ใช้ได้แม่นยำขึ้น
• เพิ่มคุณภาพของซอฟต์แวร์และความพึงพอใจของผู้ใช้งาน

เจาะลึก 7 ขั้นตอนการพัฒนาแอปพลิเคชัน

แนวทางการพัฒนาแอปพลิเคชันสามารถแบ่งออกเป็น 7 ขั้นตอนหลัก ซึ่งแต่ละขั้นตอนมีความสำคัญในการสร้างแอปพลิเคชันที่มีคุณภาพ และสามารถตอบสนองความต้องการของผู้ใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

1. การวางแผน (Planning)

ในขั้นตอนนี้ จะเป็นการกำหนดเป้าหมายหลักของโปรเจกต์ รวมถึงการวิเคราะห์ความเป็นไปได้ทั้งด้านเทคนิค, งบประมาณ, เวลาและทรัพยากรที่มีอยู่ 

การวางแผนอย่างเป็นระบบจะช่วยให้ทีมงานสามารถตั้งเป้าหมายที่ชัดเจน และวางแผนการดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น การจัดสรรงบประมาณ, การกำหนดตารางเวลา, การเลือกเทคโนโลยีที่จะใช้ รวมถึงการกำหนดความเสี่ยงและแนวทางการรับมือ

2. การวิเคราะห์ความต้องการ (Requirement Analysis)

เป็นขั้นตอนที่สำคัญที่สุดเพื่อเข้าใจความต้องการของผู้ใช้งานและธุรกิจอย่างละเอียด โดยการเก็บข้อมูลจากผู้เกี่ยวข้อง เช่น ผู้ใช้งาน, กลุ่มธุรกิจ หรือลูกค้า แล้วนำข้อมูลเหล่านั้นมาวิเคราะห์เพื่อกำหนดคุณสมบัติและฟังก์ชันที่แอปพลิเคชันควรมี การทำเอกสารความต้องการ (Requirement Specification Document) จะช่วยให้ทุกฝ่ายมีความเข้าใจตรงกันและเป็นแนวทางในการพัฒนาต่อไป

3. การออกแบบระบบ (Design)

หลังจากเข้าใจความต้องการแล้ว ขั้นตอนนี้จะเป็นการวางโครงสร้างและภาพรวมของระบบ เช่น การออกแบบฐานข้อมูล, การวางโครงสร้างของอินเทอร์เฟซผู้ใช้งาน (UI) รวมถึงการออกแบบระบบในระดับรายละเอียด อย่างการวางโครงสร้างโปรแกรม หรือการกำหนดโมดูลต่าง ๆ เพื่อให้สามารถพัฒนาได้อย่างเป็นระบบ และสามารถบำรุงรักษาได้ง่าย

4. การพัฒนาและเขียนโค้ด (Development)

ในขั้นตอนนี้ นักพัฒนาจะลงมือเขียนโค้ดตามแบบแผนและการออกแบบที่วางไว้ โดยใช้ภาษาโปรแกรมและเครื่องมือที่เหมาะสม การพัฒนาอาจเป็นแบบทีละโมดูลหรือเป็นเวที ๆ เพื่อให้สามารถทดสอบและปรับปรุงได้ง่าย รวมถึงการทำงานร่วมกันของทีม เพื่อให้โค้ดเป็นไปในแนวทางเดียวกัน

5. การทดสอบระบบ (Testing)

เมื่อพัฒนาเสร็จแล้ว จะต้องดำเนินการทดสอบเพื่อหาข้อผิดพลาด และความไม่สมบูรณ์ของระบบ โดยการทดสอบมีหลายประเภท เช่น การทดสอบความสมบูรณ์ (Unit Testing), การทดสอบการทำงานร่วมกัน (Integration Testing), การทดสอบระบบ (System Testing) และการทดสอบความปลอดภัย (Security Testing) เพื่อให้แน่ใจว่าแอปพลิเคชันทำงานได้ตามความคาดหวังและไม่มีข้อผิดพลาดที่สำคัญ

6. การนำไปใช้งาน (Deployment)

เมื่อระบบผ่านการทดสอบและพร้อมใช้งาน ขั้นตอนต่อไปคือการนำแอปพลิเคชันไปเผยแพร่ให้ผู้ใช้งานได้เข้าถึง โดยอาจเป็นการติดตั้งบนเซิร์ฟเวอร์, การอัปโหลดไปยังร้านค้าแอปพลิเคชัน หรือการปล่อยให้ผู้ใช้งานเข้าถึงผ่านเว็บ การวางแผนการเปิดตัวงานและการสนับสนุนในช่วงแรก ก็เป็นสิ่งสำคัญเพื่อให้การนำไปใช้งานเป็นไปอย่างราบรื่น

7. การบำรุงรักษาและปรับปรุง (Maintenance)

หลังจากแอปพลิเคชันถูกนำไปใช้งานแล้ว จำเป็นต้องมีการดูแลรักษา เช่น การแก้ไขข้อผิดพลาดที่อาจพบ, การอัปเดตเพื่อรองรับเทคโนโลยีใหม่ ๆ หรือการปรับปรุงฟังก์ชันเพื่อให้ตรงกับความต้องการที่เปลี่ยนไป การบำรุงรักษานี้จะช่วยให้แอปพลิเคชันมีความเสถียร, ปลอดภัย และสามารถตอบสนองความต้องการของผู้ใช้งานในระยะยาวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

รวมคำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับขั้นตอนการพัฒนาแอปพลิเคชัน

1. ทำไมต้องใช้ SDLC? 

SDLC ถูกนำมาใช้เพื่อให้กระบวนการพัฒนาซอฟต์แวร์เป็นระเบียบ, มีความเป็นระบบ และมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยช่วยลดข้อผิดพลาดในกระบวนการพัฒนา และควบคุมคุณภาพของผลิตภัณฑ์ในทุกขั้นตอน รวมถึงช่วยให้ทีมงานสามารถวางแผน และบริหารเวลา รวมถึงงบประมาณได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

นอกจากนี้ SDLC ยังช่วยให้สามารถติดตามความคืบหน้า และปรับปรุงแก้ไขได้ตามความต้องการของลูกค้า รวมถึงข้อกำหนดของโครงการอีกด้วยครับ

2. มีโมเดล SDLC อะไรบ้าง? 

โมเดล SDLC ที่นิยมใช้ประกอบด้วยหลายแบบ เช่น

• Waterfall (แบบลำดับขั้น) : เป็นโมเดลที่ดำเนินงานเป็นขั้นตอนต่อเนื่อง ไม่มีการย้อนกลับ
• Iterative (แบบวนซ้ำ) : พัฒนาซอฟต์แวร์เป็นรอบ ๆ ทำให้สามารถปรับปรุงได้ตลอดเวลา
• Spiral : รวมแนวคิดของการวางแผนและความเสี่ยงเข้าด้วยกัน เหมาะสำหรับโปรเจกต์ซับซ้อน
• V-Model : เน้นการทดสอบคู่กับการพัฒนาในแต่ละขั้นตอน
• Agile : เน้นความยืดหยุ่นและการปรับตัวในระหว่างกระบวนการพัฒนา
• DevOps : รวมการพัฒนาและดำเนินงานเข้าด้วยกัน เพื่อความรวดเร็วและต่อเนื่อง

ซึ่งแต่ละโมเดลมีลักษณะและข้อดีข้อเสียแตกต่างกัน จึงควรเลือกใช้ตามความเหมาะสมของโปรเจกต์

3. ข้อดีของการใช้ SDLC คืออะไร? 

• ช่วยให้การวางแผนเป็นระบบและชัดเจน
• ระบุความเสี่ยงล่วงหน้าและวางแผนรับมือได้ดี
• ตรวจสอบคุณภาพของซอฟต์แวร์ได้ง่ายขึ้น
• ติดตามความคืบหน้าและการพัฒนาของโครงการได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• สามารถปรับปรุงและแก้ไขข้อผิดพลาดได้ตามความต้องการในแต่ละขั้นตอน
• ส่งผลให้ซอฟต์แวร์มีคุณภาพสูงและตรงตามความต้องการของผู้ใช้งาน

4. ข้อเสียของ SDLC คืออะไร? 

• ใช้เวลานานและค่าใช้จ่ายสูงในบางโมเดล เช่น Waterfall เป็นต้น
• ขาดความยืดหยุ่นในโมเดลบางแบบ ทำให้ยากต่อการปรับเปลี่ยนในระหว่างกระบวนการ
• อาจไม่เหมาะกับโปรเจกต์ที่ต้องการการเปลี่ยนแปลงบ่อยหรือความเร็วสูง
• การวางแผนและการดำเนินการอาจซับซ้อนและต้องการการบริหารจัดการที่ดี
• หากไม่วางแผนอย่างรอบคอบ อาจนำไปสู่ความล่าช้า หรือความไม่ตรงตามความต้องการ

5. แตกต่างระหว่าง Waterfall กับ Agile คืออะไร? 

• Waterfall เป็นโมเดลแบบลำดับขั้น (Sequential) ที่แต่ละขั้นต้องเสร็จก่อนจึงจะดำเนินขั้นต่อไป เช่น การวิเคราะห์ความต้องการ, การออกแบบ, การพัฒนา, การทดสอบ และการบำรุงรักษา
• โดยข้อดีของ Waterfall คือความชัดเจนและง่ายต่อการวางแผน แต่ข้อเสียคือมีความยืดหยุ่นต่ำ
• Agile เป็นโมเดลที่เน้นการทำงานเป็นรอบ ๆ (Iteration) โดยเน้นความยืดหยุ่น การปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง และการส่งมอบงานเป็นช่วงสั้น ๆ ทำให้สามารถตอบสนองต่อความเปลี่ยนแปลงได้ดี
• ซึ่งข้อดีของ Agile คือความสามารถในการปรับตัวและทำงานรวดเร็ว แต่ก็มีข้อเสียคืออาจขาดความแน่นอนในแผนงานระยะยาวแทน

6. การเลือกใช้โมเดล SDLC ควรพิจารณาอะไรบ้าง? 

สิ่งที่ควรพิจารณาการเลือกใช้โมเดล SDLC มีดังนี้

• ขนาดและความซับซ้อนของโปรเจกต์
• ความต้องการความยืดหยุ่นและความสามารถในการปรับเปลี่ยน
• ระยะเวลาและงบประมาณที่มีอยู่
• ความสามารถและประสบการณ์ของทีมงาน
• ความเสี่ยงและความสำคัญของคุณภาพของซอฟต์แวร์
• ความต้องการของลูกค้าและผู้ใช้งาน

โดยการพิจารณาเหล่านี้จะช่วยให้เลือกโมเดล SDLC ที่เหมาะสม และเพิ่มโอกาสความสำเร็จของโครงการ

7. ทำไมการทดสอบใน SDLC ถึงสำคัญ?

การทดสอบเป็นขั้นตอนที่สำคัญ นั่นคือเพื่อค้นหาและแก้ไขข้อผิดพลาด หรือบัคในซอฟต์แวร์ก่อนนำไปใช้งานจริง ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงของข้อผิดพลาด ที่อาจส่งผลกระทบต่อความปลอดภัย และความน่าเชื่อถือของระบบ 

นอกจากนี้การทดสอบยังช่วยให้แน่ใจว่าสินค้าตรงตามความต้องการ และข้อกำหนดของลูกค้า ทำให้เกิดความมั่นใจในคุณภาพของซอฟต์แวร์ และลดค่าใช้จ่ายในการแก้ไขปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต

8. อะไรคือความสำคัญของการบำรุงรักษาใน SDLC? 

การบำรุงรักษาเป็นขั้นตอนสุดท้ายที่สำคัญ ในการรับรองว่าซอฟต์แวร์จะทำงานได้อย่างต่อเนื่อง และมีประสิทธิภาพตามเวลาที่กำหนด รวมถึงการแก้ไขข้อผิดพลาดที่พบหลังจากการใช้งาน 

โดยการอัปเดตและปรับปรุงฟีเจอร์ให้ทันสมัย, การปรับเปลี่ยนตามความต้องการของผู้ใช้งาน และการรองรับเทคโนโลยีใหม่ ๆ จะช่วยให้ซอฟต์แวร์สามารถรองรับการเปลี่ยนแปลงในอนาคต และคงความสามารถในการแข่งขันในตลาดได้ดีขึ้น

สรุป

ความสำคัญของกระบวนการ SDLC ในการพัฒนาแอปพลิเคชันอย่างเป็นระบบและมีคุณภาพ คือ การวางแผน, วิเคราะห์ความต้องการ, ออกแบบ, พัฒนา, ทดสอบ, นำไปใช้งาน และบำรุงรักษา เพื่อให้ซอฟต์แวร์ตรงตามความต้องการและมีความเสถียร 

ซึ่งการเลือกโมเดลที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญต่อความสำเร็จของโปรเจกต์ พอ ๆ กับการทดสอบและบำรุงรักษา ที่ส่งผลต่อความน่าเชื่อถือและการใช้งานในระยะยาวของซอฟต์แวร์ เพื่อให้พัฒนาซอฟต์แวร์ได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุณภาพสูงสุดนั่นเองครับ

ซึ่งหากคุณไม่อยากปวดหัวกับขั้นตอนการพัฒนาแอปพลิเคชัน และต้องการผู้ช่วยที่มีประสบการณ์มามากกว่า 10 ปีในสายงานนี้ และผ่านโครงการต่าง ๆ มาอย่างโชกโชน พวกผม Till it’s done ยินดีให้บริการพัฒนาเว็บแอปแก่คุณ  การันตีด้วยผลงานเว็บไซต์ที่ใช้งานได้จริงและดีไซน์สวยงาม ไม่ว่าจะเป็น Vote66, เว็บไซต์พรรคก้าวไกลสำหรับการเลือกตั้งในปี 2566, ระบบการจัดการต้นทุน และการติดตามพนักงานของแดชบอร์ด Foodhub รวมไปถึงระบบเว็บไซต์ของตลาดไทซึ่งหากลูกค้าสนใจ สามารถติดต่อได้ที่เว็บไซต์ของของพวกผม Till it’s done หรือทางอีเมลล์ rick@tillitsdone.com นี้ได้เลยนะครับ